Film in Seniorama

Met deze succesrijke film van de Deense regisseur Thomas Vinterberg openden we het nieuwe filmseizoen van Seniorama.
De film gaat over een groepje van vier 40-jarige leraars die een experiment doen met alcohol om een theorie uit te testen dat mensen met 0.5 alcohol in het bloed creatiever en levenslustiger zijn. Dat het in het begin allemaal leuk was, maar dat naderhand de alcoholverslaving haar tol zou eisen, was nogal vanzelfsprekend.
De film is opgevat als een tragi-komedie, en laat het aan de kijker over welk accent hij legt. De tragische kant is zeker een stukgelopen huwelijk en een tragische dood, en het einde blijft natuurlijk, zoals in veel hedendaagse films, volledig open.
Wel is er een hoopgevende sms-uitwisseling tussen de hoofdpersoon - fantastische rol van Mads Mikkelsen - en zijn vertrokken echtgenote. Met zijn dans (zowel het personage als de acteur waren in hun jonge tijd jazzballet-danser) krijgt de film wellicht een positief einde(?).
De film is door de regisseur opgedragen aan zijn dochter Ida. Die had mee voor de ideeën gezorgd, met name wat betreft het alcoholgebruik van jongeren. Zij zou met haar klas in de film meespelen, maar kwam op 19 jaar om het leven bij een auto-ongeval op de Belgische E 40, toen de productie van de film net gestart was. Na overleg beslisten Vinterberg en zijn team er geen rouwfilm van te maken, maar als hommage aan zijn dochter de nadruk te leggen op de levenslust. Een beslissing die zwaar weegt op het eindresultaat dat de kijker met veel vragen achterlaat maar dat toch een meeslepende filmervaring was.
Joris Raeymaekers.

Het was met een klein hartje dat de Filmgroep deze documentaire over ontwikkelingshulp in UGANDA op de affiche zette in Seniorama.
Maar wat pleit voor de film is dat hij volledig als een speelfilm verloopt, het verhaal gaat over een Belgisch-Nederlandse organisatie en het werk is van een Vlaamse regisseur, Steven Janssens.
In een afgelegen dorp wordt meegedeeld dat iedere inwoner gedurende 2 jaar elke maand een vast inkomen krijgt: 16 euro per volwassene en moeders krijgen daarbij nog 8 euro voor elk kind. In de plaatselijke munt zijn dat duizenden. We volgen een aantal bewoners in hun wel en wee, dat bij sommigen tot knappe successen leidt, bij voorbeeld het oprichten van een eigen spaarbank, de kinderen kunnen naar school, er wordt een weg aangelegd, kortom, de beschaving treedt binnen.
We waren natuurlijk nieuwsgierig naar het vervolg van dit verhaal, maar we kregen in de film als enige informatie dat er een tweede project, zelfs van iets grotere omvang, was gestart in een naburig dorp.
Verder vernamen we nog dat er een poging gedaan was om iets dergelijks te beginnen in Congo, maar dat dit onmogelijk was gebleken wegens de lokale omstandigheden, bij voorbeeld de aanwezigheid van allerlei milities.
Dat het overgrote deel van de aanwezigen gebleven was voor de nabespreking, bewijst op zich al dat de film Crazy Money erg gewaardeerd werd. Al werd er even geïnformeerd of de volgende film ook een documentaire zou zijn? Maar dit blijft voorlopig een unicum, de volgende film is een hartveroverende Italiaanse familiekroniek. 
Joris Raeymaekers.

De Turkse regisseur Ferzan Özpetek studeerde film in Italië en besloot in dat land te blijven. Deze film uit 2019 werd in Italië een kassucces. Twee en veertig aandachtige kijkers volgden het verhaal van twee homovrienden, die tijdelijk de zorg voor twee kinderen op zich nemen omdat hun moeder moet geopereerd worden. Tegelijk komt hun vriendschap onder druk te staan.
Özpetek houdt ervan veel personages te creëren en hij is tegelijk een meester in de zinvolle dialogen.
Misschien was zijn hoofdthema toch: begrip vragen voor homo’s als mensen als jij en ik, met hun goede en minder goede kanten. Door ze als verantwoordelijke ouders voor hun ‘pleegkinderen’ voor te stellen, zet hij die visie om in treffende beelden.
De grootmoeder is een personage dat veel weerstand opriep. Ze wil haar kleinkinderen met dezelfde harde hand laten kennismaken, waarvoor hun moeder er lang geleden vandoor was gegaan. Ze leek meer op de boze grootmoeders uit de sprookjes dan op een hedendaagse oma. Terwijl de andere personages 'ronde karakters' hadden, niet zomaar in te delen in goeden en slechten.
Özpetek laat graag heel wat van het verhaal in het ongewisse. Sommigen onder ons hadden, met hun rijke fantasie, er een heel eigen en uitgebreide versie van opgebouwd. Maar hoe dan ook, de film werd met aandacht en sympathie bekeken en de Filmgroep werd geprezen om zijn goede keuze. 
De conclusie was: we zagen een warme film omdat hij over liefde gaat.
Joris Raeymaekers

De oorlog uit de titel is de strijd van een IJslandse vrouw tegen de milieuverloedering in haar land. Haast alle aanwezigen bleven voor de nabespreking, wat een pluim betekent voor de filmkeuze en vooral ook voor ons Seniorama publiek.
Halla voert een heel originele en nooit aflatende strijd tegen de nabije aluminiumfabriek, door op haar manier de hoogspanningskabels te saboteren. Ze slaagt er telkens in aan de politie te ontsnappen, die haar dichter en dichter op de hielen zit. Haar aanvraag om een Oekraïens weesmeisje te adopteren, werd ingewilligd. Samen met het meisje op weg naar huis, komt de bus in een overstroomd gebied en moeten ze te voet verder.
In dit fictief verhaal, een subtiele film met veel finesses zitten een heleboel aspecten van de milieuproblematiek verwerkt. Terwijl haar tweelingzus op de situatie wil reageren door aan zichzelf te werken, is Halla een besliste activiste, met grote foto’s van Gandhi en Mandela in haar interieur.
Zeer merkwaardig is het gebruik van de muziek in deze film. In tegenstelling tot de meeste films, zie je de uitvoerders van de begeleidende muziek telkens in het beeld verschijnen. Ze roepen de functie op van het koor in de klassieke Griekse tragedie: het vertolken van de mening van het publiek. Wat in feite veel gemeen heeft met de achtergrondmuziek in de meeste films.Woman at War drukt ons, met veel humor, met onze neus op de milieuproblematiek. We kunnen er niet omheen dat we naar een sombere toekomst gaan. De slotbeelden van de busgebruikers die door de overstroming waden, vat dat in één beeld samen.
Joris Raeymaekers

Twee derde van de aanwezigen verkozen na de vertoning in Seniorama te blijven voor de bespreking van deze Russische zwart-wit film in het gebruikelijke filmformaat van de jaren zestig.
In 2020 circuleerde op de grote filmfestivals deze Russische film van Andrey Konchalovskiy over een stukje geschiedenis uit 1966 onder het sovjet-regime. In de industriestad Novotsjerkassk waren de arbeiders in opstand gekomen tegen de steeds stijgende levensduurte. Hun protest werd met dodelijk geweld onderdrukt en wie het verhaal naar buiten bracht, wachtte de doodstraf. Later geraakte het drama wel bekend, onder meer via De Goelag Archipel van Solsjenitzyn. 
De ook in het westen bekende regisseur vertelt de gebeurtenissen via zijn hoofdfiguur die lid is van het Centraal Comité van de stad maar die ook een 18-jarige dochter heeft. Er is op de betogers geschoten en in de film volgen wij haar zoektocht naar haar spoorloze dochter Svetka.
De film brengt een goede analyse van het communistisch systeem. Even dachten we dat die tijd van verstikkende manipulatie en mediabedrog voorbij was, tot de gebeurtenissen van de laatste maanden aantoonden dat er in feite niets veranderd is. Des te merkwaardiger blijft het feit dat deze kritische film als officiële inzending van Rusland de wereld rondging. 
We vernamen ook dat de hoofdrol vertolkt werd door de echtgenote van de regisseur, die zelf uit de oproerige stad afkomstig was, maar nooit iets over deze opstand had gehoord.
Bij het einde van de film vindt de moeder haar dochter weer, die zich op het dak van hun huis verschanst had en het slotbeeld is een vurige omhelzing met de woorden “het wordt beter”. Hollywood-stijl of optimistische sovjet-stijl? Het einde lijkt wel lichtelijk geforceerd, maar is tegelijk toch ontroerend.
Joris Raeymaekers

Slechts twee aanwezigen konden niet blijven voor de nabespreking van deze zeer gesmaakte Poolse film.
Deze fictiefilm was gebaseerd op enkele gevallen van mensen die zich in Polen voor katholiek priester uitgaven om aan een of ander probleem te ontsnappen. In de film gaat het over Daniel, een jongeman die graag voor priester wil gaan studeren maar geweigerd wordt omwille van zijn strafblad. Hij belandt per toeval in een dorp als gast van een parochiepriester, geeft zich ook uit voor priester en wanneer zijn gastheer voor een observatie naar een kliniek moet, wil hij hem wel even vervangen.
Hij baseert zich voor zijn optreden in de kerk op het voorbeeld van de aalmoezenier van de jeugdgevangenis waar hij vandaan komt en doet het niet kwaad in de ogen van zijn parochianen. Maar hijzelf en de kijker blijven zich voortdurend bewust van het feit dat hij geen echte priester is.
Jan Komasa, de cineast, wilde een bezinning over Goed en Kwaad veroorzaken bij de kijker en hier is hij goed in geslaagd. Wie er wat dieper op ingaat, ontdekt in de film een heel gamma van thema’s, volgens sommigen onder ons raakt hij ongeveer elke problematiek aan op een meesterlijke wijze. Onze 'usurpator' blijkt ondanks de schijn toch een goed mens te zijn die een broeiend dorpsconflict weet op te lossen in een kader van vergeving. Iemand vond dat de film ook best te genieten viel als een simpele thriller.
Sommigen hadden wat last met het weinig realistische van het verhaal, het is en blijft een fictiefilm. Merkwaardig was op te merken dat het personage van Daniel in elk beeld aanwezig was, en dat veel situaties zonder woorden werden getoond. 
Het samen kijken was een  mooie ervaring die ons maandelijks filmevenement in Seniorama treffend in de kijker zet. 
Joris Raeymaekers

Na films die zich afspeelden in Denemarken, Uganda, Italië, IJsland, Rusland en Polen maakten we ditmaal een stukje Chinees familieleven mee. De in New York levende Chinese Billi houdt nauw contact met haar Chinese oma, Nai Nai. Een kankerdiagnose bij de oma wordt door de familie netjes verzwegen, maar ze plannen wel de hele troep nog eens bij elkaar te roepen bij de oma ter gelegenheid van een inderhaast ineen geflanst huwelijk. In de postgeneriek zien we de reële oma, 6 jaar na het draaien van de film, springlevend. Onder de titel komt dan ook de vermelding: “naar een waargebeurde leugen”.
Met z’n tienen vormden we een kring voor de nabespreking. De film plaatst het oosterse familiaal denken tegenover het harde westerse individualisme. Maar ook bij ons wordt er veel verzwegen.
De spanning in de film wordt gecreëerd door het gegeven of Billi, die als een echte Amerikaanse door het leven gaat, of iemand anders van de familie, de waarheid aan haar oma zal vertellen. Uiteindelijk zal dat niet gebeuren.
Als er al een problematiek wordt aangekaart in deze film, is het de, in onze ogen voorbijgestreefde, vraag of een zieke persoon de waarheid moet vernemen over zijn/haar toestand. De zwijgcultuur van dit Chinese gezin ligt ons helemaal niet (meer), hoewel de medische openheid bij ons ook nog vrij recent is. We komen ook van een zwijgcultuur.

Tusker lijdt aan dementie en zijn partner Sam heeft het moeilijk met Tuskers wens om uit het leven te stappen tijdens een pianorecital van Sam. Sam gaat doorheen de stadia van ontkennen, marchanderen en aanvaarden. Het paar wordt vaak gefilmd in hun camper en door de vele close-ups wordt de kijker verplicht om de emoties bij Sam te zien en mee te beleven. Een film die met een lach en een traan troost wil bieden en waarin ook voortreffelijk geacteerd wordt.

Fern is een vrouw van in de zestig, die sinds de dood van haar man en de sluiting van de gipsplaatfabriek in haar stadje, op de dool is, ‘on the road’.  Ze wordt een moderne nomade en deelt het leven van de talloze Amerikanen die slachtoffer werden van de kredietcrisis van 2008. Als inwijkeling in de VS legt regisseuse Chloé Zhao de vinger op de wonde en overtuigde festivaljury’s en Oscar-uitreikers. (Oscar voor beste film, beste regisseur en beste vrouwelijke hoofdrol in 2021.)